Cách viết và đọc số la mã

Kiến Thức ChungThắng Phạm0

Số La Mã hay chữ số La Mã là hệ thống chữ số cổ đại, dựa theo chữ số Etruria. Hệ thống chữ số La Mã dùng trong thời cổ đại đã được người ta chỉnh sửa sơ vào thời Trung Cổ để biến nó thành dạng mà chúng ta sử dụng ngày nay. Hệ thống này dựa trên một số ký tự nhất định được coi là chữ số sau khi được gán giá trị. Số La Mã được sử dụng phổ biến ngày nay trong những bản kê được đánh số (ở dạng sườn bài), mặt đồng hồ,..v.v.. Thực ra cách viết số la mã không hề khó vì quy tắc cũng khá đơn giản, cái khó ở đây chính là phải nhớ được giá trị của các ký tự để phân biệt được cái nào lớn hơn nhỏ hơn, sau đó cộng trừ thêm. Ở bài viết này ThuThuat123.com sẽ hướng dẫn các bạn cách viết và đọc số la mã, mời các bạn cùng theo dõi.

HƯỚNG DẪN VIẾT VÀ ĐỌC SỐ LA MÃ

cách viết và đọc số la mã

1. Các chữ số và cách viết số la mã

Chữ số La Mã gồm có 7 chữ số cơ bản: I=1; V=5; X=10; L=50; C=100; D=500; M=1000

- Thông thường người ta quy định các chữ số I, X, C, M, không được lặp lại quá ba lần ; các chữ số V, L, D không được lặp lại.

- Chữ số cơ bản được lặp lại 2 hoặc 3 lần biểu thị giá trị gấp 2 hoặc gấp 3.

Ví dụ:

I = 1 ; II = 2 ; III = 3
X = 10 ; XX = 20 ; XXX = 30
C = 100 ; CC = 200 ; CCC = 300
M = 1000 ; MM =2000 : MMM = 3000

- Quy tắc viết số la mã là phải cộng, trái trừ:

+ Chữ số thêm vào bên phải là cộng thêm (nhỏ hơn chữ số gốc) và không được thêm quá 3 lần:

Ví dụ:

V = 5 ; VI = 6 ; VII = 7 ; VIII = 8
Nếu viết: VIIII = 9 (không đúng)
L = 50 ; LX = 60 ; LXX = 70 ; LXXX = 80
C = 100 ; CI = 101 : CL =150
2238 = 2000 + 200 + 30 + 8 = MMCCXXXVIII

+ Chữ số viết bên trái là bớt đi, nghĩa là lấy số gốc trừ đi số viết bên trái thành giá trị của số được hình thành - và dĩ nhiên số mới nhỏ hơn số gốc. Chỉ được viết một lần.

Ví dụ:

số 4 (4= 5-1) viết là IV
số 9 (9=10-1) Viết là IX
số 40 = XL ; + số 90 = XC
số 400 = CD ; + số 900 = CM
MCMLXXXIV = 1984
MMXIX = 2019

Người ta dùng các chữ số I, V, X, L, C, D, M, và các nhóm chữ số IV, IX, XL, XC, CD, CM để viết số La Mã. Tính từ trái sang phải giá trị của các chữ số và nhóm chữ số giảm dần.

Ví dụ: MCMXCIX = một ngàn chín trăm chín chín.

2. Cách đọc số la mã

Như trên đã nói: Tính từ trái sang phải giá trị của các chữ số và nhóm chữ số giảm dần nên ta chú ý đến chữ số và nhóm chữ số hàng ngàn trước đến hàng trăm, hàng chục và hàng đơn vị (như đọc số tự nhiên).

Ví dụ: Số: 2222 = MMCCXXII: hàng ngàn: MM = 2000 ; hàng trăm: CC = 200 ; hàng chục: XX = 20 ; hàng đơn vị: II = 2. Đọc là: Hai ngàn hai trăm hai mươi hai.

Chú ý:

I chỉ có thể đứng trước V hoặc X,
X chỉ có thể đứng trước L hoặc C,
C chỉ có thể đứng trước D hoặc M.
Đối với những số lớn hơn (4000 trở lên), một dấu gạch ngang được đặt trên đầu số gốc để chỉ phép nhân cho 1000:
Đối với những số rất lớn thường không có dạng thống nhất, mặc dù đôi khi hai gạch trên hay một gạch dưới được sử dụng để chỉ phép nhân cho 1.000.000. Điều này có nghĩa là X gạch dưới (X) là mười triệu.
Số La Mã không có số 0.

Nếu bạn vẫn cảm thấy khó khăn trong việc đọc, viết số la mã thì có thể tham khảo bảng số la mã phổ biến sau:

1	I	26	XXVI	51	LI	76	LXXVI
2	II	27	XXVII	52	LII	77	LXXVII
3	III	28	XXVIII	53	LIII	78	LXXVIII
4	IV	29	XXIX	54	LIV	79	LXXIX
5	V	30	XXX	55	LV	80	LXXX
6	VI	31	XXXI	56	LVI	81	LXXXI
7	VII	32	XXXII	57	LVII	82	LXXXII
8	VIII	33	XXXIII	58	LVIII	83	LXXXIII
9	IX	34	XXXIV	59	LIX	84	LXXXIV
10	X	35	XXXV	60	LX	85	LXXXV
11	XI	36	XXXVI	61	LXI	86	LXXXVI
12	XII	37	XXXVII	62	LXII	87	LXXXVII
13	XIII	38	XXXVIII	63	LXIII	88	LXXXVIII
14	XIV	39	XXXIX	64	LXIV	89	LXXXIX
15	XV	40	XL	65	LXV	90	XC
16	XVI	41	XLI	66	LXVI	91	XCI
17	XVII	42	XLII	67	LXVII	92	XCII
18	XVIII	43	XLIII	68	LXVIII	93	XCIII
19	XIX	44	XLIV	69	LXIX	94	XCIV
20	XX	45	XLV	70	LXX	95	XCV
21	XXI	46	XLVI	71	LXXI	96	XCVI
22	XXII	47	XLVII	72	LXXII	97	XCVII
23	XXIII	48	XLVIII	73	LXXIII	98	XCVIII
24	XXIV	49	XLIX	74	LXXIV	99	XCIX
25	XXV	50	L	75	LXXV	100	C